шәкли фәһем

Yewropa Berlege xälitkeç oçraşuğa cıyıla

Atnakiç könne Brusseldä Yewropa Berlegeneñ 2 könlek sammitı açlıa. Oçraşunıñ kön törtibendä – Berlekneñ yaña kileşüen tikşerü. Polşa, üzenä kübräk tawış birelmäsä, kileşügä qarşı çığu belän yanıy. Yewropa Komissiäse citäkçese Jose Manuel Barroso, bu oçraqta Berlek berdäm xäräkät itü mömkinlegen yuğaltaçaq, dip kisätte.

G-8 sammitında klimat üzgärü turında citdi söyläşü kötelä

Kiläse atnada Germaniädä ütäçäk Zur 8-lek sammitında klimatnıñ üzgärü mäsäläse töp urınnarnıñ bersen alır sıman. Atnakiç könne Quşma Ştatlar prezidentı George Bush anda klimatnıñ üzgärüenä qarata yaña planın iğlan itäçägen belderde. Yewropa Berlege isä bu mäsälädä üz planın alğa sörergä cıyına.

AQŞ dönyanıñ cılınuına qarşı yaña strategiä iğlan itäçäk

2001 yılda, prezidentlığınıñ berençe yılında, Quşma Ştatlar prezidentı George Bush, Kyoto kileşüenä qarşı çığıp, "tirä-yün moxit doşmanı" digän quşamatqa iä bulğan ide. Atnakiç könne Bush administratsiäse dönyada klimat üzgärüenä qarata yaña säyäsäten iğlan itte.

Ukrainada wazğiät qıza bara. Prezident eçke ğäskärne üz qaramağına küçerde

Comğa könne prezident Viktor Yuçenko eçke eşlär ministrlığınıñ eçke ğäskärlären üz qaramağına küçerü turında qarar çığardı. Atnakiç könne prezident baş prokurornı eşennän alğannan soñ, ministrlıq köçläre anı saqlarğa dip prokuratura binasın basıp alğan.

Transparency International: mäxkämä tarmağında korrupsiä cämğiätne cimerä

Atnakiç könne Transparency International oyışması üzeneñ yıllıq xisabın iğlan itte. Dönyada korrupsiäne küzätep baruçı bu oyışma bıyıl mäxkämä tarmağın tikşerergä bulğan häm bu tarmaqtağı rişwätçelek, bigräk tä elekke sovet illärendä, cämiğätne eçennän çeretä, digän näticägä kilgän.

Matbuğat ireklege qısılğan Rusiä xalıqara jurnalistlar qorıltayın ütkärergä äzerlänä

Kiläse atnada Mäskäwdä Xalıqara jurnalistlar federatsiäseneñ yıllıq cıyını ütäçäk. 150-dän artıq ildän meñnän artıq delegat, jurnalistlarnıñ cämğiättä urını, alarğa tieşle şartlar buldıru kebek mäsälälär tikşeräçäk. Cıyın Rusiä öçen uñaysız waqıtqa turı kilde. Uzğan atna Rus Xäbärlär Xezmäteneñ 8 jurnalistı senzurağa zarlanıp eşennän kitte. Xoquq yaqlawçılar, könbatış xökümätläre Rusiädä matbuğat ireklege qısıluğa borçılu belderä.

Britaniä prokuraturası Lugovoynı Litvinenkonı üterüdä ğäyeple dip taptı

Sişämbedä Britaniä prokuraturası elekke KGB xezmätkäre Andrey Lugovoynı Aleksandr Litvinenkonı üterüdä ğäyepläw öçen citärlek dälil bar, digän belderü yasadı. Britaniä Rusiädän Lugovoynıñ üzenä tapşırıluın taläp itergä cıyına. Şuşı belderü Mäskäw belän London arasındağı kierenkelekneñ artuına kiterergä mömkin.

Kommunizmnan kapitalizmğa küçü mixnätläre turında YeTÜB xisabı

Kommunistik ideologiä cimerelep bazar iqtisadı ğämälgä kergäç, 1990nçı yıllarda Könçığış Yewropa häm elekke sovet illärendä küplär öçen awır çorlar başlandı. 15 yıl ütügä bu wazğiät üzgärdeme? Yewropa tözekländerü häm üseş bankınıñ yäkşämbedä Qazanda iğlan itelgän yaña xisabına qarağanda, xalıqnıñ zur öleşe äle dä yäşäw öçen köräşüen däwam itä.

Çeçnä-Rusiä kileşüenä 10 yıl: Ni öçen 1997 yıl kileşüe ğämälgä aşa almadı?

10 yıl elek, 1997 yılnıñ 12 mayında Rusiä häm Çeçnä prezidentları - Boris Yeltsin häm Aslan Masxadov Kremldä solıx kileşüe imzalağan ide. Bu kileşü 20 ay däwam itkän, 80 meñnän artıq keşeneñ ğömeren özgän suğışqa noqta quyar dip kötelgän ide. Läkin ike yıldan tağı da kübräk qorban kitergän ikençe suğış başlandı. Ni öçen 1997 yıl kileşüe ğämälgä aşa almadı?

Britaniä: Blair 27 Yündä wazıyfasınnan kitäçägen belderde

10 Mayda Britaniä premier-ministrı Tony Blair Yünneñ 27sendä wazıyfasınnan kitäçägen iğlan itte. Xakimiättäge Leyboristlar partiäse xäzer yaña citäkçe saylarğa tieş bulaçaq. Ul - finans ministrı Gordon Brown bulır dip kötelä. Saylanğan oçraqta Brown Britaniäneñ yaña premyerı bulaçaq.

Estoniädäge ruslar Ciñü könen 9 Mayda bilgeläde

Ciñü könendä xärbi paradta yasağan çığışında Rusiä prezidentı Vladimir Putin, Estoniägä işarä itep, "suğış häykällären mısqıllawçılar üz xalqın räncetä" digän süzlär äytte. Mäskäwdäge kebek zur şaw-şu belän bulmasa da, ikençe dönya suğışı qorbannarı bügen Estoniä başqalası Tallinnda da iskä alındı. İke atna elek zur ızğış belän xärbi ziratqa küçerelgän Ciz soldat häykälenä keşelär kilep çäçäklär salğan.

Şarm äl-Şäix cıyınında Ğiraqnıñ iminlege tikşerelde. Rice belän Mottaqi oçraşa almadı

Comğa könne Mısırnıñ Şarm äl-Şäix şähärendä Ğiraqqa bağışlanğan 2 könlek xalıqara konferensiä tämamlandı. Ğiraqnıñ kürşe illäre andağı mäshäb-ara bäreleşlärne tuqtatuğa niçek yärdäm itä ala – cıyında änä şul mäsälä tikşerelde. Ämmä iğtibar üzägendä tağın ber mäsälä tordı – Şarm äl-Şäixkä kilgän İran häm amerikan räsmiläreneñ üz-ara oçraşu ixtimalı.

Azatlıq/Azat Yewropa radiosı matbuğat ireklege öçen köräşneñ alğı safında

Ezärlekläw, yanawlar, xättä ülem oçraqları. Dönyanıñ küp kenä urınnarında jurnalistlar üz eşen şuşı qurqınıçlar astında başqarırğa mäcbür. Azatlıq/Azat Yewropa xäbärçeläre dä çığarma tügel. Soñğı 12 ay eçendä radiobız 2 xezmätkären yuğalttı. Cäräxätlänüçelär, qulğa alınuçılar, räsmilär tarafınnan ezärleklänüçelär bar. Bügen, matbuğat ireklege könendä, bez alarnı iskä alabız.

Soros: "Minem öleşem artıq küpertelä"

Amerikan milliarderı George Soros belän tanıştırunıñ kiräge yuqtır. Üzeneñ Açıq Cämğiät İnstitutı häm Soros waqıfı aşa ul xäyriä eşlärenä yözlägän millionlağan dollar sarıf itkän keşe. Könçığış Yewropa, elekke sovet illärendä, şul isäptän, Tatarstan, Başqortstanda da. Uzğan atna ul radiobıznıñ Pragadağı baş fatirında bulıp, äñğämä birde.

Estoniädäge tärtipsezleklär: ber keşe ülgän, distälägäne yaralanğan, yözlägäne totqarlanğan

Çornobıl faciğäsenä 21 yıl: atom sänäğäte Çornobıl şäwläsennän çığarğa tırışa

Atom sänäğäte tarixında iñ zur qaza - Çornobıl faciğäsenä bügen 21 yıl tuldı. Ukrainadağı atom stansiäsendä bulğan şartlawdan soñ Yewropanıñ zur öleşen qaplap alğan nurlanışlı bolıt ut çaqta atom sänäğätenä bulğan ömetlärne sündergän ide kebek. Läkin soñğı waqıtta atom texnologiäse yänä üseş kiçerä. Xäzer ul ikençe ber afät – dönyanıñ cılınuınnan qotılu çarası bularaq qarala.

Äfğanstanda yäş malaynıñ ber adämneñ başın kiskäne töşerelgän video yazma xalıqta näfrät uyattı

Älege video tasma Äfğanstannı ğına tügel, ä bar xalıqara cämäğätçelekne dä tetränderde. İlneñ TV kanallarında kürsätelgän bu tasmada ber yäş malaynıñ Paqstanlı totıqnıñ başın kisüe töşerelgän. Xoquq yaqlawçılar mondıy wäxşilekkä balanıñ cälep itelüenä kisken tänqit belderde, bu, xättä Taliban kebek ekstremistik törkem öçen dä, "yaña tübänçelek" dip atadı.

Rusiädä ber täwlek eçendä ike faciğädä 170-läp keşe ülde

Rusiädä soñğı täwlek eçendä bulğan ike faciğä zur sanda keşeneñ ülemenä kiterde. Düşämbedä Seberdäge Kemerovo ölkäsendä şaxtada bulğan şartlaw näticäsendä 100-dän artıq kümerçe häläk buldı. Sişämbedä könyaqtağı Krasnodar krayında kartlar yortında yanğın çığıp 60-tan artıq keşe ülde.

Ğiraqta suğış başlanuğa 4 yıl tuldı

20 mart irtäsendä Ğiraqta suğış başlanuğa 4 yıl tula. Şuşı waqıt eçendä närsägä ireşelde soñ? Säddämnı bärep töşerü mäsäläse tiz xäl itelde, ä menä Ğiraqta totrıqlılıq urnaştıru küpkä awırraq eş bulıp çıqtı. Ğisyançı höcümnäre, mäshäb-ara bäreleşlär anda äle dä däwam itä.

E-stonia: Estonnar dönyada berençe bulıp İnternet aşa saylawlar ütkärä

Bu atnada Estoniädä Parlament saylawları. Ğädäti saylawlar dier ideñ, ägär ber üzençälege bulmasa. Eş şunda ki, estonnar üz tawışların öylärennän çıqmıyça birä alaçaq. Dönyada berençe bulıp bu Baltik ile üz watandaşlarına İnternet aşa tawış birü mömkinlege tudırdı.