шәкли фәһем

автор: шәкли фәһем

• июнь 03, 2006

  İran xalıqara täqdimne başta nıqlap tikşerergä teli, Solana Tähranğa cıyına

  İran räsmiläre atom programmasına qarağan yaña xalıqara täqdimnärne öyränergä teläk belderde. Yewropa Berlegeneñ tışqı säyäsät citäkçese Javier Solana Tähranğa cıyına.

• июнь 02, 2006

  Rusiä: "Fallos simvolı" häm İnternet ireklege

  İnternetta dönya kürgän "Putin – Rusiäneñ fallos simvolı" digän satirik mäqälä avtorı jurnalist Vladimir Raxmankov östennän cinäyät eşe açılqaç, küplär moña başta ğäcäplänü beldergän ide. Rusiäneñ İvanovo ölkäsendä başlanğan bu eş aqrınlap xalıqara tösemer ala sıman. "Çiklärne tanımağan jurnalistlar" oyışması Rusiädä İnternet ireklegen yaqlaw kompaniäsen başlap cibärde.

• июнь 01, 2006

  Tähran Washington täqdimen kire qaqtı. İran mäsäläse Venada tikşerelä

  Çärşämbedä Quşma Ştatlar, İran uran bayıtuın tuqtatsa, anıñ belän turıdan-turı säyläşülärgä äzerlegen belderde. Atnakiç könne räsmi Tähran Washingtonnıñ bu täqdimen kire qaqtı. Berläşkän Millätlär İminlek Şurasınıñ daimi äzğaları Venada İrannı künderü yulların tikşerä.

• май 31, 2006

  İranda äzerilär rizasızlıq belderä – karikaturğa ğınamı?

  İrannıñ, kübesençä äzerbaycanlılar yäşägän, tönyaq-könbatışında inde berniçä kön qarşılıq çaraları bara. Alar başqalada çığa torğan ber gäzittä äzeri telendä söyläşä torğan taraqan töşerelgän karikaturdan başlanıp kitkän dielä. Älege gäzit xökümät basması sanalsa da, İran räsmiläre bu cancal öçen, İranda millätara ızğış quptarırğa telägän çit il doşmannarın ğäyepläde. Belgeçlär fikerençä, bu karikatur İrandağı äzerilärneñ rizasızlığına etärgeç kenä bulğan.

• май 30, 2006

  Äfğanstan başqalasında çualışlarnı kem oyıştırğan, alarnıñ däwamı bulırmı?

  Düşämbedä bulğan çualışlardan soñ Kabul uramnarı bügen Äfğanstan xärbiläre kontrolendä. Amerikannıñ xärbi maşinası 5 keşene taptatqannan soñ başlanıp kitkän bu çualışlarnı beräwlär çit il ğäskärlärenä näfrät belän añlatsa, ikençelär – xökümätkä qarşılıq kürsätü dip bäyäli. Äfğan prezidentı Xämit Qarzai baş kütärüçelärne Äfğanstannıñ "doşmannarı" dip atadı.

• май 29, 2006

  Äl-Qaidä Europada Ğiraq öçen ğisyançılar tuplawın däwam itä

  Kilgän xäbärlärgä qarağanda, Äl-Qaidä häm anıñ tarafdarları Europada aqça cıyu, terrorçı-intiharçılar tuplaw eşen däwam itä. Uzğan atndada Britaniäneñ iminlek xezmätläre şundıy ber çeltärne faş itep, 8 keşene qulğa aldı. Belgeçlär fikerençä, andıy çeltärlär Europanıñ başqa illärendä dä bar.

• май 26, 2006

  Rusiädä "dollar" süzen tıyu niätenä belgeçlär şiklänep qarıy

  Çärşämbedä Rusiä Duması xökümät wäkillärenä, mäglümät çaralarına dollar, euro kebek süzlär qullanunı tıyğan tözätmälär qabul itte. Kibet-aşxanlälär, xezmät kürsätü urınnarında bäyälär fäqät rubldä kürsätelergä tieş bulaçaq. Bu tärtipne bozğan öçen ştraf qaralğan. Tözätmälärne xuplawçılar - bu çara rublneñ abruyın kütäräçäk di, tänqitçelär – anıñ ğämälgä aşuına şik belderä.

• май 25, 2006

  Qoş kizüe keşedän-keşegä küçü oçrağı: İndoneziädä beryulı cide keşe wafat

  İndoneziäneñ ber keçkenä awılı bu könnärdä xalıqara iğtibar üzägenä mende. Bu awılda qoş kizüennän ber ğailädä beryulı 7 keşe wafat bulğan. Belgeçlär fikerençä, süz virusnıñ keşedän keşegä küçä başlawı turında bara.

• май 24, 2006

  Montenegro – bäysezlekkä omtılğan başqa töbäklärgä ürnäk bula alamı?

  Balkandağı keçkenä genä Montenegro respublikası referendum näticäsendä Serbiädän ayırılıp çığıp, bäysez däwlätkä äwerelde. Tınıç yul belän bäysezlekkä ireşü - dönyanıñ törle urınnarında üzbilgelänergä telägän başqa töbäklär öçen möxim ürnäk bula alır ide. Misal öçen, Gruziädäge Abxaziägä, Moldovadağı Dnestr buyına. Ämmä belgeçlär, bu töbäklärneñ Montenegro yulı belän maqsatqa ireşä aluına şik belderä.

• май 23, 2006

  Amnesty International: Terrorğa qarşı suğış moxtaclarğa kiterep suğa

  Xalıqara xoquq yaqlawçı Amnesty International oyışması sişämbedä yıllıq xisabın bäyän itte. Älege xisapta äytelgänçä, terrorğa qarşı suğış arqasında dönyanıñ başqa urınnarında krizislar iğtibarsız qala. Amnesty International terrorğa qarşı köräş sıltawı belän keşe xoquqlarına küz yoma başlağan könbatış illärenä tänqit belderä. Quşma Ştatlarnı Guantanamo törmäsen yabırğa, suğış äsirläreneñ isemnären häm totılu urınnarın iğlan itergä çaqıra.

• май 22, 2006

  Pakstan: "mäğrifätçel islam" belän dini ekstremizm arasında

  Soñğı waqıtta Pakstan räsmiläre ekstremizmğa qarşı köräş nisbätennän "mäğrifätçel islam" digän fälsäfäne alğa sörergä tırışa. Ämmä qadimçelär şaqtıy urın alıp torğan, İran häm Äfğanstan belän urtaq çikläre bulğan ildä bu eş ciñel barmıy.

• май 19, 2006

  Çeçnä: Ramzan Qadırov abruyın kütärä, tik menä prezident bula alırmı?

  Çeçnä premier-ministrı Ramzan Qadırovnıñ eşçänlegen küzätep baruçılar yaqın kiläçäktä anıñ prezident Alu Alxanov urının alaçağında şiklänmi ide. Ul arada, moña qädär kileşep eşlägän bu ike citäkçe arasında soñğı waqıtta kierenkelek artu küzätelä.

• май 18, 2006

  Venezuelanıñ F-16 oçqıçların İranğa satu niätenä belgeçlär şik belderä

  Venezuela üzendäge ike distä amerikan xärbi oçqıçların İranğa satırğa mömkin. Bu turıda çärşämbedä ilneñ yuğarı däräcädäge xärbie general Alberto Müller Rojas belderde. Kilgän xäbärlärgä qarağanda, ul iskergän F-16-larnı Rusiädä citeşterelgän Su-35 oçqıçlarına alıştırırğa täqdim itä. Ämmä qayber xärbi belgeçlär, monı "säyäsi uyın" dip, andıy alış-bireş ixtimalın kire qaqtı.

• май 17, 2006

  Çeçnädä yäşeren törmälär – Helsinki Federatsiäse alarnı tikşerergä çaqıra

  Bilgele bulğança, Yewropa Şurası Quşma Ştatlarnıñ Küzläw İdaräse (CIA) Yewropada yäşeren törmälär totqan, digän ğäyepläwlärne tikşerüen däwam itä. Baqsañ, andıy törmälär Rusiädä dä bar ikän. Xalıqara Helsinki Federatsiäse üzeneñ yaña xisabında Çeçnädä şundıy qanunsız törmälär buluı, sivil keşelärneñ anda cazalanuı turında xäbär itte. Federatsiä citäkçese Aaron Rhodes süzlärençä, bu Yewropanıñ keşe xoquqları turında konvesiäsen bozu bulıp tora. Rhodes CIA törmäläre belän bergä Çeçnä törmälären dä tikşerergä çaqırdı.

• май 16, 2006

  Futbol dönyası zur tamaşağa äzerlänä: Çempionnar Ligası finalı

  Soñğı yıllarda Tatarstanda sportqa zur iğtibar birelä. Näticälär dä yuq tügel. Aq Bars xokkey komandası bıyıl Rusiä çempionı buldı. Rubin futbol taqımı 4nçe urın alıp kiläse sezonda Yewropa käsäse öçen köräşü xoquqın yawladı. Ul arada çärşämbe könne Parijda Yewropa çempionnarı ligasınıñ final uyını ütäçäk. Futbol dönyasında iñ yuğarı däräcä sanalğan isem öçen Anglia Arsenalı belän İspan Barselonası köräşäçäk.

• май 15, 2006

  Bush – köçle prezidentmı, ällä qanun bozuçımı?

  Quşma Ştatlarda prezident Bush fatixası belän mäxkämäne uratıp oyıştırılğan yäşeren küzläwlär tiräsendä cancal däwam itä. Bush üze bu ğämällärne terrorğa qarşı suğış, amerikan watandaşların saqlaw kiräklege belän añlata. Tänqitçelär isä, suğış qanunnı atlap çığu öçen säbäp bula alamı, digän soraw quya.

• май 12, 2006

  Quşma Ştatlarda "telefon cancalı" – prezident Bushnıñ abruyı töşä

  Amerika dolları ğına tügel, bu könnärdä Quşma Ştatlar prezidentı George Bushnıñ da abruyı töşä. İminlek xezmätläre millionlağan amerikannıñ telefon söyläşülären terkäp barğan digän xäbärdän soñ ildä cancal quptı. Bush monı terrorğa qarşı köräş ixtiacı dip añlatsa, tänqitçelär – xosusıy tormışqa tıqşınu dip atıy. Qayber belgeçlär fikerençä, mondıy tübän abruy belän Bushqa İranda suğış başlaw qıyın bulaçaq.

• май 11, 2006

  Putinnıñ yıllıq yullamasına reaksiä

  İnde xäbär itkänebezçä, çärşämbedä Rusiä prezidentı Vladimir Putin üzeneñ yıllıq yullamasın künderde. 1 säğät notığın ul nigezdä ike töp mäsälägä bağışladı – xalıq sanın arttıru häm ilneñ xärbi qüten nığıtu kiräklegenä. Mäğlümät çaraları, belgeçlär şuşı yullamağa nindi reaksiä belderä?

• май 10, 2006

  Putin 7nçe yullamasında ike mäsälägä basım yasadı – ğailä häm armiägä

  Çärşämbedä Rusiä prezidentı Vladimir Putin Federal Cıyılış aldında yıllıq yullamasın uqıdı. Küp kenä küzätüçelär bıyılğı yullama tışqı säyäsätkä bağışlanır dip kötkän ide. Ämmä, İran, Quşma Ştatlarnıñ basımı turında berniçä özekne iskä almağanda, anıñ 1 säğätlek notığı, tulısınça diärlek, eçke mäsälälärgä bağışlandı. Şularnıñ ikesenä – xalıq sanın häm ilneñ xärbi qüäten arttıru kiräklegenä - Putin ayıruça basım yasadı.

• май 09, 2006

  İran prezidentı Bushqa xat yulladı

  BMOnıñ İminlek Şurası äğzaları New Yorkta Tähranğa qarata çaralar tikşergän mäldä, Iran prezidentı Mäxmüt Äxmädinecad kötmägändä Amerikan prezidentı George Bushqa xat yulladı. 1979 yılda mönäsäbätlären özgännän birle bu İslam respublikasınıñ Quşma Ştatlar belän berençe tapqır elemtägä kerü niäte bulıp tora.

дәвам